تجدید نظر خواهی (اعتراض به رای بدوی) :

برای بررسی تجدید نظر خواهی ابتدا باید طرفین این مرحله از دعوا را بشناسیم :

تجدیدنظر خواه کیست : شخص یا اشخاصی که رای بدوی کلا یا جزئاً به ضرر ایشان صادر شده و به آن اعتراض می نمایند.
تجدیدنظر خوانده کیست : شخص یا اشخاصی که رای بدوی به نفع ایشان صادر شده و تجدید نظر خواهی به طرفیت ایشان مطرح می گردد.

رسیدگی به دعوا در نظام حقوقی ایران سلسله مراتبی است. به این ترتیب عموم دعاوی ابتدا در مرجع نخستین یا بدوی مطرح میگردد. و پس از رسیدگی و صدور رأی بدوی ظرف مهلت ۲۰ روز قابل اعتراض تجدید نظر خواهند بود. که در این مقاله تجدیدنظر خواهی ، جهات تجدیدنظر و آرای قابل تجدیدنظر را برای شما عزیزان شرح خواهیم داد. با وکیل یاب همراه باشید.

تجدیدنظر خواهی همانند واخواهی از طُرق عادی اعتراض به رای بدوی می باشد و به صورت اتوماتیک و بدون نیاز به درخواست توقف ، مانع اجرای حکم می گردد . البته جز در مواردی که قانون استثنا نموده باشد. بعنوان مثال در مواردی که رای دادگاه بدوی مبنی بر رفع تصرف عدوانی یا مزاحمت یا ممانعت از حق صادر شده باشد. با وجود تجدیدنظر خواهی نیز بلافاصله به درخواست خواهان و دستور مرجع صادرکننده، توسط اجرای احکام دادگاه و ضابطین دادگستری اجراء خواهد گردید. و در این موضوعات حسب نص صریح قانون تجدیدنظرخواهی مانع اجراء رای بدوی نخواهد بود. در نظام حقوقی ایران اصل بر قطعیت آراء محاکم می باشد. به همین دلیل قانون آراء قابل اعتراض را شمارش و تصریح نموده است. و تجدیدنظر خواهی بجز در موارد پیش بینی شده در قانون امکان پذیر نمی باشد. لیکن در مواردی که که قانونگذار حکم صادره را قابل تجدیدنظر اعلام نموده باشد. هر طرفی که حکم کلا یا جزئاً بر علیه او صادر شده باشد.حق تجدیدنظر خواهی دارد و اگر با شرایط صحیح و در مهلت مقرر تجدید نظر خواهی خود را ثبت نموده باشد. دادگاه تجدیدنظر ملزم به رسیدگی و صدور رأی یا دستور مقتضی می باشد.
قبل از ورود به بحث تجدیدنظر خواهی همانطور که اشاره شد باید شرایط صحت آن رعایت گردد. و به این منظور ابتدا باید بدانیم که چه شخصی میتواند دادخواست تجدیدنظر خواهی را ثبت نماید.

ابتدا باید ذکر شود که تجدیدنظر خواهی را کسی می تواند مطرح نماید که حکم کلا یا جزئا بر علیه او صادر شده باشد. یا قانون به او اختیار تجدیدنظر خواهی را داده باشد. که برای مثال در مورد اخیر می توان از دادستان یا مدعی العموم در دعاوی کیفری نام برد.ضمنا علاوه بر طرفین دعوا، وکیل یا نمایندگان قانونی آنان نیز حق تجدید نظر خواهی دارند
بدیهی است که ثبت دادخواست تجدیدنظر که در حال حاضر و در زمان نگارش این مقاله از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می شود. باید در مهلت مقرر قانونی که در قانون تصریح گردیده صورت پذیرد.
بموجب قانون مهلت تجدیدنظر خواهی از آرا برای اشخاص مقیم ایران ۲۰ روز و برای اشخاص مقیم خارج از کشور ۲ ماه از تاریخ ابلاغ دادنامه یا انقضای مهلت واخواهی می باشد.
حسب نص صریح قانون تجدیدنظر خواه می بایست دادخواست تجدیدنظر خویش را در مهلت مقرر قانونی به دادگاه صادرکننده رای یا دفتر شعبه اول دادگاه تجدیدنظر و در صورت در بازداشت بودن به دفتر بازداشتگاهی که در آنجا توقیف می باشد تسلیم بنماید. ولیکن همانگونه که بیان شد بموجب دستورالعمل و رویه فعلی جهت ثبت دادخواست تجدیدنظر باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نمود.
همچنین اگر تجدید نظر خواه بدلیل وجود یکی از معاذیر قانونی در مهلت مقرر قانونی دادخواست تجدیدنظر خواهی خویش را به مراجع فوق الذکر تقدیم ننماید، تجدیدنظر خواه با ذکر دلیل عذر خود، می تواند تقاضای تجدیدنظر خویش را به مرجع ذیصلاح تقدیم نماید. در اینصورت دادگاه ملزم می باشد. نخست به عذر عنوان شده که موجب عدم تقدیم دادخواست در مهلت مقرر قانونی بوده رسیدگی نموده و در صورت پذیرش موجه بودن عذر استنادی نسبت به پذیرش دادخواست تجدیدنظر اتخاذ تصمیم بنماید.
ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی جهات عذر موجه را تصریح نموده است :

۱. مرضی که مانع حرکت است.
۲. فوت یکی از والدین یا همسر یا اولاد.
۳.حوادث قهریه ازقبیل سیل، زلزله و حریق که بر اثر آن تقدیم دادخواست تجدیدنظر در مهلت مقرر ممکن نباشد.
۴.توقیف یا حبس بودن به نحوی که نتوان در مهلت مقرر دادخواست تجدیدنظر تقدیم کرد.

چه آرا و احکامی قابلیت تجدیدنظر خواهی را دارند؟

احکامی که دارای قابلیت تجدیدنظر خواهی اند :
الف . دعاوی مالی که خواسته آن از سیصد هزارتومان متجاوز باشد ( موضوع این بند دعاوی می باشد که خود خواسته وجه نقد است و البته خود سیصد هزار تومان را شامل نمی شود. ) مانند مطالبه وجه یا مطالبه قرض

ب ‌. دعاوی مالی که ارزش آن ها از سیصد هزار تومان متجاوز باشد. ( خود سیصد هزار تومان را شامل نمی شود. ) مانند خلع ید یا الزام به سند

ج . کلیه احکام صادره در دعاوی غیرمالی مانند الزام به تمکین و اثبات نسب

د . د راجع به متفرعات دعوا در صورتی که حکم راجع به اصل دعوا قبل تجدیدنظر باشد. مانند خسارت تأخیر تادیه

احکام غیر قابل تجدیدنظر خواهی :

۱. احکام مستند به اقرار در دادگاه

۲. احکام مستند به رای یک یا چند نفر کارشناس که طرفین کتبا رای آنان را قاطع دعوا قرار داده باشند

 

قرارهای قابل تجدیدنظر خواهی:

بجز احکام فوق الذکر، برخی از قرارهای صادره از دادگاه ها نیز قابلیت تجدیدنظر خواهی را دارند. ولیکن مشروط بر آنکه حکم راجع به اصل دعوا قابل تجدیدنظر خواهی بوده باشد.

الف. قرا ابطال دادخواست یا رد دادخواست که از دادگاه صادر شده باشد

ب . قرار رد دعوا یا عدم استماع دعوا

ج . قرار سقوط دعوا

د . قرار عدم اهلیت یکی از طرفین دعوا

قطع نظر از وجود قابلیت تجدید نظر و ضرورت اقدام در مهلت مقرر قانونی تجدیدنظر خواه باید. جهات و دلایلی را که ایشان به این جهات و دلایل به رای بدوی اعتراض دارد. را قید نماید.
نکته قابل توجه آن است که عدم قید برخی از جهات مانع رسیدگی مرجع تجدیدنظر به این جهات نمی باشد و چنانچه مرجع تجدیدنظر بدون ذکر یا استناد تجدیدنظر خواه خود بنا به یکی از جهات قانونی رای را شایسته نقض یا اصلاح بداند می تواند ضمن رسیدگی نسبت به این جهت رای شایسته صادر نماید. البته شایان ذکر است که جهتی که مورد رسیدگی قرار می گیرد باید داخل در موضوعی باشد که در خصوص آن در دادگاه بدوی رای صادر شده و همچنین در فرض تعدد موضوعات ، تجدیدنظرخواهی نسبت به آن موضوع انجام شده باشد.

جهات و دلایل تجدیدنظر خواهی :

الف . ادعای عدم اعتبار مستندات دادگاه

ب . ادعای فقدان شرایط قانونی شهادت شهود

ج . ادعای عدم توجه قاضی به دلایل ابرازی

د . ادعای عدم صلاحیت قاضی یا دادگاه صادر کننده رای

ه . ادعای مخالف بودن رای با موازین شرعی و یا مقررات قانونی

مرجع تقدیم درخواست تجدیدنظر :

همانگونه که بیان گردید تجدیدنظرخواه باید ظرف مهلت مقرر قانونی دادخواست تجدیدنظرخواهی خود را از طریق دفاتر خدمات قضایی به دفتر دادگاه صادرکننده رای یا دفتر شعبه اول دادگاه تجدیدنظر ارسال نماید. یا به دفتر بازداشتگاهی که در آنجا توقیف است، تسلیم کند.

رسیدگی تجدیدنظر :

پس از تقدیم دادخواست تجدیدنظر، رسیدگی در دادگاه به صورت غیرحضوری صورت می پذیرد ولیکن در صورت لزوم دادگاه با دستور تعیین وقت جلسه رسیدگی تجدیدنظر تشکیل خواهد داد.

مراجع ثبت کننده دادخواست تجدیدنظر ، پس از وصول آن را ثبت نموده و رسیدی مشتمل بر نام متقاضی و طرف دعوا ، تاریخ تسلیم ، شماره ثبت و دادنامه به تقدیم کننده دادخواست تحویل داده و در روی کلیه برگ های دادخواست تجدیدنظر همان تاریخ را درج می نمایند. که این تاریخ، تاریخ تجدیدنظر خواهی محسوب گردیده و ملاک تشخیص در مهلت یا خارج از مهلت بودن تجدیدنظر خواهی می باشد.

اگر تجدیدنظر خواه بازداشت باشد ، دادخواست تقدیمی به دفتر بازداشتگاه تحویل میگردد و به شرح بالا اقدام و دادخواست را به دادگاه صادر کننده رای بدوی ارسال می نماید.

در صورتی که دادخواست تجدیدنظر در مهلت مقرر قانونی تقدیم شده باشد. مدیر دفتر دادگاه بدوی پس از بررسی نقایص و در صورت وجود نقص ارسال اخطار رفع نقص و نهایتا تکمیل آن، پرونده را ظرف دو روز به مرجع تجدیدنظر ارسال می دارد.

و چنانچه دادخواست خارج از مهلت مقرر قانونی داده شده باشد یا در مهلت مقرر قانونی رفع نقص نگردد. دادگاه بدوی قرار رد تجدید نظر خواهی را صادر و ابلاغ می نماید. و این قرار رد اصداری ظرف مهلت ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظر خواهی در دادگاه تجدیدنظر می باشد. و رای دادگاه تجدیدنظر در این خصوص قطعی می باشد.

هر دادگاه باید انتهای رای خود، قابلیت یا عدم قابلیت تجدیدنظر خواهی نسبت به رای و مرجع تجدیدنظر آن را ذکر نماید. البته عدم ذکر قابلیت تجدیدنظر یا ذکر اشتباه آن این حق را از طرفین ذائل نمی نماید. بعنوان مثال از حکمی که حسب معیارهای قانونی قابل تجدیدنظر خواهی است می توان تجدید نظر خواهی نمود ولو اینکه قاضی انتهای رای خویش رای صادره را قطعی ذکر نموده باشد و بالعکس در صورتی که رای قانونا قابل تجدید نظر نباشد درج قابلیت تجدیدنظر از سوی قاضی تاثیری در ماهیت رای ندارد. و چنین رایی علیرغم تصریح به قابلیت تجدید نظر در آن قطعی محسوب میگردد.

تبادل لوایح

پس از وصول تجدیدنظر خواهی، مدیر دفتر دادگاه بدوی ظرف دو روز از تاریخ وصول دادخواست و ضمایم آن و یا در صورت وجود نقص پس از رفع نقص، نسخه ای از دادخواست و ضمائم آن را برای طرف دعوا ارسال نموده و در آن ذکر مینماید که ظرف ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ پاسخ خود را کتبا جهت ارسال به دادگاه تجدیدنظر تحویل دهد، بعد از انقضای مهلت ۱۰ روزه تبادل لوایح اعم از اینکه پاسخ تجدیدنظر خوانده رسیده یا نرسیده باشد. مدیر دفتر پرونده را ضمن برگ شماری به مرجع تجدیدنظر می فرستد.

با وصول پرونده به دادگاه تجدید ابتدا معاونت ارجاع پرونده را با توجه به موضوع تخصصی و سابقه رسیدگی به یکی از شعب تجدیدنظر ارجاع می‌دهد . هر شعبه تجدیدنظر دارای ۳ قاضی است. یک رییس و دو مستشار و رای دادگاه تجدیدنظر حداقل با امضای ۲ قاضی صادر می گردد. در صورتی که قضات تجدیدنظر ادعای تجدیدنظرخواه را موجه تشخیص دهد، رای دادگاه بدوی را نقض یا اصلاح نموده و رای مقتضی صادر می نماید. در غیر اینصورت با رد درخواست و تایید رای بدوی ، پرونده را به دادگاه بدوی اعاده خواهد نمود.

همانگونه که بیان شد رسیدگی در دادگاه تجدیدنظر عموما غیر حضوری می باشد و لذا یکی از مهمترین موضوعاتی که در این مرحله از رسیدگی اهمیت ویژه ای دارد. تنظیم حرفه ای و تخصصی لایحه تجدیدنظر است. سامانه وکیل یاب با شناخت جامعی که نسبت به توانایی ها ، ارتباطات و تخصص وکلا دارد. به سهولت می تواند وکیلی را که در موضوع پرونده شما و یا در دادگاه تجدیدنظر عموما موفق بوده را به شما معرفی نماید.
کافی است مدارک و مستندات خود را از طریق لینک واتساپ پایین همین صفحه ارسال نمایید. تا پس از بررسی وکیل متخصص و دارای توانایی لازم جهت اخذ رای در پرونده شما ، به شما معرفی گردد.

قبل از هر اقدامی با ما مشورت نمایید…

وکیل یاب سامانه هوشمند جستجو و معرفی وکلای متخصص

وکیل تجدیدنظر
مشاوره فوری با وکیل